Gündelik hayatımızın vazgeçilmezi konumundaki birçok elektronik cihaz, silikon çipler sayesinde her geçen gün daha da akıllı hale geliyor. Ancak son birkaç yıldır çeşitli nedenlerden dolayı çip üretiminde küresel çapta kriz söz konusu. Peki, küresel çip krizi nedir? Ne zaman ve hangi nedenlerden dolayı başladı? Kriz ne zaman çözülecek? Konu ile ilgili en çok merak edilen sorulara yönelik detaylı cevaplar, bu yazımızın devamında sizleri bekliyor.
Çip Krizi Ne Zaman Başladı?
Global çip krizi, ilk sinyallerini 2018 yılında vermeye başladı. Amerika Birleşik Devletleri’nin yaptırım kararının hemen ardından Huawei, üretimine devam edebilmek ve pazar payını korumak için Tayvanlı çip imalatçılarına yüklü miktarda sipariş verdi. Çin merkezli teknoloji devinin bu atılımı, Apple gibi sektöre yöne veren markaların da benzer karara imza atmalarına neden oldu. Hal böyle olunca, çip üreticileri için bir anda yükselen talebi karşılayabilmek imkansız hale geldi.
2020 yılının başında ortaya çıkan ve kısa sürede tüm dünyayı etkisi altına alan COVID-19 salgını, zaten talebi karşılamakta zorlanan fabrikaların üretime aniden ara vermelerine yol açtı. Bu duruma bir de 2021 yılında kıtlık nedeniyle dünyanın en büyük çip üreticisi konumundaki TSMC’ye su kullanım kısıtlaması getirmesi eklenince, kriz içinden çıkılamaz hale geldi.
Çip Krizinin Ortaya Çıkış Nedenleri Nelerdir?
Küresel çip krizinin ortaya çıkış nedenlerini; siyasi, teknolojik, çevresel ve endüstriyel konular olmak üzere dört ana başlık altında toplayabilmek mümkün. Olaya siyasi yönden bakıldığında, en önemli nedeni olarak Amerika Birleşik Devletleri ve Çin arasındaki ticaret savaşları ön plana çıkıyor. İki ülke hükümetlerinin birbirlerine üstünlük kurma çabaları, 2018 yılından bu yana çip üreticilerini zor durumda bırakıyor.
Çip krizi ile ilgili teknolojik nedenler ise kripto para madenciliği ve küresel otomotiv endüstrisindeki ihtiyaç olmak üzere iki alt başlığa ayrılıyor. Kripto para birimlerinin artan kullanımı, daha fazla kullanıcının madencilik faaliyetlerine yönelmesine neden oluyor. Dolayısıyla madencilik faaliyetinin beraberinde getirdiği güçlü donanım ihtiyacı, belirli çip modellerine yönelik talebin artmasına yol açıyor.
Otomobil üretiminde çip krizi ise büyük oranda COVID-19 pandemisi dolayısıyla çip üretiminde meydana gelen azalmayla ilişkilendiriliyor. Zira pandemi nedeniyle fabrikaların kapanması, çip sektöründe üretimi neredeyse durma noktasına getirdi. Günümüzde ise gerek sektör liderleri gerekse hükümetler, otomotiv sektörünün yüksek miktardaki talebi ile çip arzı arasındaki dengeyi kurmak için epey çaba harcıyor.
Otomobil ve belirli bilgisayar donanımlarının üretimi için gerekli çip ihtiyacı yeterince karşılanamadığından, yoğun talep gören markalar mecburen faaliyetlerinde kısıtlamaya gidiyor. Bu durum, tüketiciler açısından ise ürün fiyatlarında yükselme anlamına geliyor.
Tabii tüm bu etkenlere ilaveten çevresel faktörleri de unutmamak gerekiyor. Yüksek miktarda çip üretiminin yapıldığı fabrikaların bulunduğu bölgelerde meydana gelen doğal afetler, 2020-2022 yılları arasındaki arzı epey kısıtladı. Son olarak Rusya ve Ukrayna arasındaki savaş, çip üretimi için kritik öneme sahip bazı hammaddelerin tedariğinde zorluklar yaşanmasına neden oldu.
Çip Krizi Ne Zaman Sona Erecek?
“Çip krizi çözüldü mü?” sorusu, son yıllarda cevabı en çok ilgi uyandıran konuların başında geliyor. Çeşitli kurumlar tarafından yapılan araştırmalar 2022’nin sonlarına doğru çip arzında artış olacağına işaret ediyor. Buna karşılık, Volkswagen başta olmak üzere birçok otomotiv devi, yarı iletken çip arzının 2024 yılına kadar otomobil endüstrisini ihtiyacını karşılayamayacağı yönünde görüş bildiriyor.
Ancak Mart 2022’den beri bilgisayar, akıllı telefon ve tüketici elektroniği gibi pazarlardaki küresel çaptaki daralma, çip krizini çözümüne yönelik bir umut ışığı niteliği taşıyor. Zira Tayvan’daki dökümhaneler, daralan pazarlara ayırdıkları üretim güçlerini otomotiv gibi belli başlı sektörlerin ihtiyaçları için kullanmaya başlamış durumdalar.
