21. yüzyılın en büyük sorunlarından biri hızla değişen dünyada kaynakların tükenmesi ve toplum içerisinde dengesizliklerin artmasıdır. Üstelik tüm bu sorunlar yalnızca çevresel değil toplumsal ve sosyal boyutlara da sahiptir. İşte tam bu noktada devreye giren sosyal sürdürülebilirlik kavramı, bireylerin ve toplumların refahını önceliklendiren bir yaklaşım. Peki, sosyal sürdürülebilirlik tam olarak nedir? Türkiye’de sosyal sürdürülebilirlik örnekleri var mı? Merak ettiğiniz tüm soruların cevabı içeriğin devamında!
Sosyal Sürdürülebilirlik Nedir?
Sosyal sürdürülebilirlik, fiziksel ve sosyal kaynakların eşit dağılımını ifade eden bir kavram olarak tanımlanabilir. Bu kavramı detaylı şekilde ele almadan önce sürdürülebilirliğin üç temel direğini açıklamamız gerek. Sürdürülebilirlik, ESG veya Türkçe olarak ÇYS şeklinde kısaltmaya sahip olan üç boyutta ele alınır. Bunlar; çevresel, yönetişim ve sosyal sürdürülebilirlik şeklindedir.
Sürdürülebilirliğin üç kolundan biri olan sosyal sürdürülebilirlikte gelecek nesillerin kendi ihtiyaçlarını karşılama yeteneğini tehlikeye atmadan bugünün ihtiyaçlarını karşılama amacı benimsenir. Sosyal sürdürülebilirliği diğer iki unsurdan ayıran kısım, doğrudan insanlarla ilgili olması ve hem şimdi hem de gelecekte insan sürdürülebilirliğinin önemine odaklanmasıdır.
Sosyal Sürdürülebilirlik Nasıl Uygulanır?
Sosyal sürdürülebilirlik bireysel olabileceği gibi paydaşlarla da gerçekleşebilir. Kapsamı gereği bu sürdürülebilirlik türünün kitleler halinde uygulanması önemlidir. Bu paydaşlara ya da kitlelere sivil toplum kuruluşları, şirketler, yatırımcılar, çalışanlar, hükümetler örnek verilebilir. Doğru uygulanması için yapılabilecekler ise şunlardır:
- Daha rahat çalışma ortamları sağlamak
- Güvenli çalışma koşulları ve adil ücretler sunmak
- Sağlık ve güvenlik hizmetlerini iyileştirmek
- Tüm çalışanlar için eşit istihdam ve büyüme fırsatları sunmak
- ISO 26000 standartlarını benimsemek
- Eğitim ve fırsat eşitliği sağlamak
Bunlarla birlikte sosyal sürdürülebilirliğin uygulanabilmesi için toplumsal dayanışma, iş birliği, kapsayıcı politikalar ve insan haklarını ön plana alan prosedürler de büyük öneme sahiptir.
Sosyal Sürdürülebilirliğin Kapsamı
Gelişmekte olan tüm toplumlar için sosyal sürdürülebilirlik önemli bileşenler arasında yer alır. Kaynakların ve fırsatların adil dağıtımı yoluyla fiziksel ve sosyal refahı teşvik etmeye odaklanan sosyal sürdürülebilirliğin kapsamı şu şekilde:
- İhtiyaç sahiplerine yönelik refah arttırıcı hizmetler
- Toplumsal cinsiyet eşitliği ve kadınların güçlendirilmesi
- Eğitimde eşitlik
- Engelli bireylere destekler
- Sağlık hizmetlerine kolay erişim imkanı
- İnsan hakları ve sosyal adalet konularının savunulması
- Karar alma süreçlerinin katılımcı gerçekleşmesi
Sosyal sürdürülebilirlik, insan hakları, sosyal adalet, toplumsal refah ve kültürel çeşitliliğin korunması da dahil olmak üzere pek çok alanı içerisine alır.
Sosyal Sürdürülebilirliğin Faydaları ve Geleceğe Katkıları
Sağlık, eğitim, istihdam ve sosyal eşitlik gibi alanlarda yaşam kalitesini artıran sosyal sürdürülebilirlik; pek çok faydayı beraberinde getirir. Bu da geleceğin daha parlak görünmesini sağlar. Sosyal sürdürülebilirlikle birlikte herkesin eşit hak ve fırsatlara sahip olduğu bir toplum yaratılabilir. Eşitsizliklerin azaltılması ve kapsayıcı ekonomik politikaların uygulanmasıyla güçlü ve sürdürülebilir ekonominin kapıları aralanır. Toplumlar, sosyal sürdürülebilirlikle daha dayanıklı hale gelir. İnsan haklarının güçlendirilmesi, gelecek nesiller için daha yaşanabilir bir dünya ve kültürel mirasın korunması da sosyal sürdürülebilirliğin geleceğe katkıları arasında yer alır.
Türkiye’de Sosyal Sürdürülebilirlik Örnekleri
Türkiye’de sosyal sürdürülebilirlik örnekleri her geçen gün artmaya devam ediyor. Bunun için en iyi örneklerden biri Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yürütülen projeler. Özellikle kız çocuklarının eğitim öğretimde etkin rol almasını destekleyen projelerle birlikte sosyal sürdürülebilirlik çok daha güçleniyor. Bununla birlikte kadınların iş gücüne katılımını destekleyen dernekler, kadın kooperatifleri, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın öncülüğünde ihtiyaç sahiplerine ulaşılan destek programları, TOKİ’nin yürüttüğü sosyal konut projeleri, çocuk işçiliğinin önüne geçmek için yapılan çalışmalar, engelli bireylerin hayata katılımı için Engelsiz Yaşam Merkezleri ve daha fazlası da sosyal sürdürülebilirlik için örnekler arasında.
Bu sürdürülebilirlik hareketleri, Türkiye’nin ilerleyen yıllarda gelecek nesillere çok daha iyi bir dünya bırakmasına destek oluyor.