Kulanım ömrünü tamamlayan elektrikli ve elektronik eşyaların oluşturduğu çöpe, e-atık adı veriliyor. Söz konusu atıklar, biyolojik türdeşleri gibi doğada kolayca çözünemedikleri için geri dönüşüme tabi tutulmaları gerekiyor. Mini bir rehber niteliğindeki içeriğimizin devamında elektronik atık geri dönüşümü hakkında bilinmesi gereken detayları bulabilirsiniz.
e-Atık Geri Dönüşümü Nedir?
e-Atık geri dönüşümü, çöpe atılan elektronik ve elektrikli cihazların bir dizi işlemden geçirilerek yeniden kullanılabilir parçalarının ayrıştırılması süreci olarak tanımlanabilir. Elektronik atıkların geri dönüştürülmesi sürecinin hassaslıkla ele alınması gerekiyor. Zira bu kategorideki çöpler, gerekli önlemler alınmadan dönüşüme tabi tutulurlarsa doğaya bir hayli zarar verebiliyor.
e-Atık geri dönüşüm süreci, doğru yöntemlerle uygulandığında aşağıda sıralanan faydaları sağlıyor.
- Elektronik atık geri dönüşümü, halihazırda büyük stres altındaki doğal kaynakların korunmasına yardımcı oluyor.
- Süreç dahilinde kurşun, cıva, kadmiyum gibi tehlikeli ve toksik maddeler uygun şekilde işlenebiliyor.
- e-Atık geri dönüşümü, yeni iş olanaklarının ortaya çıkmasına katkı sağlıyor.
- Elektronik ve elektrikli atıkları kapsayan geri dönüşüm, çöpler için daha az depolama alanına ihtiyaç duyulmasını mümkün kılıyor.
- Belirli materyallerin yeniden kazanımı ile ham maddeye ve sıfırdan üretime duyulan ihtiyaç azalıyor.
Hangi e-Atıklar Geri Dönüştürülebilir?
Yaygın kullanılan neredeyse tüm elektronik ürünler, yeniden ekonomiye kazandırılabilecek parçalar içerdiklerinden geri dönüşüm sürecine alınabiliyor. Bu tür ürünlerin başında cep telefonları, bilgisayarlar ve donanım parçaları, tabletler, yazıcılar, tarayıcılar, televizyonlar, kameralar, ses ve video ekipmanları geliyor. Lambalar, mikrodalga fırın, ekmek kızartma makinesi, buzdolabı, çamaşır ve bulaşık makinesi gibi cihazlar da geri dönüşüm sürecine uygun.
Tabii bir de elektronik atık kategorisinde yer almalarına rağmen geri dönüştürülmesi mümkün olmayan ürünler bulunuyor. Cıva veya kurşun içerebilecek her türlü atık, tehlikeli atık olarak sınıflandırılıyor ve özel muamele gerektiriyor. Bu tür içeriklere sahip e-atıklardan bahsedildiğinde ise ilk olarak akla LCD ve 1991 yılı öncesinde üretilen televizyonlar, monitörler ve piller geliyor.
e-Atık Geri Dönüşümü Nasıl Yapılır?
Elektronik atıkların geri dönüşümü, 7 aşamadan oluşan bir süreç. Söz konusu aşamalar şunlar:
- İlk aşamada e-atıklar, biriktirme alanlarından toplanıyor ve geri dönüşümün gerçekleştirileceği tesise taşınıyor.
- Tesise getirilen atıkların sınıflandırılabilmeleri için önce küçük parçalara ayrılmaları gerekiyor. Bunun için elektronik çöpler konveyörlere taşınıyor. Hemen ardından makinelerin küçük parçalar haline getirdiği atıklar elle ayrıştırılıyor.
- Parçalandıktan sonra sınıflandırılan atıklar, yeniden taşıyıcı bantlara yayılıyor ve daha küçük parçalar haline getiriliyor. Çevresel zararı azaltmak amacıyla bu adımda oluşan toz özel makinelerle emiliyor.
- Bir sonraki aşamada tozdan arındırılan atıklar manyetik ayrıştırma sürecine alınıyor. Böylece metal ağırlıklı parçaların ana kütleden ayrışması sağlanıyor.
- Cam parçaları plastiklerden ayırmak içinse su ile ayrıştırma yönteminden faydalanılıyor.
- Çift aşamalı ayrıştırma tamamlandığında plastik parçaların arasında kalan az sayıdaki metalin elle toplanmasına geçiliyor.
- Sürecin son aşamasında ise geri dönüştürülen malzemeler uygun şekilde paketlenip satışa uygun hale getiriliyor.
e-Atık Geri Dönüşüm Hakkında Sıkça Sorulan Sorular
Elektronik atıklar nereye atılır?
Elektronik atıkların, evsel çöplerden farklı alanlarda depolanması gerekir. Bu nedenle özel biriktirme alanlarına götürülmeleri gerekir.
e-Atıklar hangi renk kutuya atılır?
e-Atıklar, standart uygulamada şeffaf renkli geri dönüşüm kutusuna atılır. Ancak bulunduğunuz bölgede bu türde biriktirme kutusu yoksa metal ağırlıklı elektronik atıkları gri renkteki kutulara bırakabilirsiniz.
Elektronik geri dönüşüme neler atılır?
Kadmiyum, cıva ve kurşun gibi ağır metaller içermeyen tüm elektronik atıklar, geri dönüşüm sürecine dahil edilebilir.
