Alternatif akım ile çalışan cihazlar, işlevlerini yerine getirebilmek için manyetik alana ihtiyaç duyar. Bu alanın üretilebilmesi için sistemden belirli miktarda reaktif enerji çekilmesi gerekir. Ancak çekilen reaktif güç miktarı kontrol altında tutulmazsa çeşitli sorunlar ortaya çıkabilir. Hazırladığımız bu rehber aracılığıyla reaktif enerjinin ne olduğu sorusunun cevabından başlayarak kontrol altında tutulmazsa nelere yol açabileceği ve nasıl önlem alınabileceği konlarında da detaylı bilgi edinebilirsiniz.
Reaktif Enerji Nedir?
Reaktif enerji, beyaz eşyalar başta olmak üzere elektrik sistemine bağlı tüketim yapan tüm ekipmanların çalışabilmesi için aktif enerji ile birlikte çekilen güçtür. Şebekeye bağlı olarak aktifleşen bu enerji türü, direkt tüketilmediği için verimsizliğe yol açar. Reaktif enerji tüketimi adı verilen bu durumda artış meydana gelmesi şu sorunları beraberinde getirir:
- Tüketicinin harcayacağı enerji miktarında artış
- Enerji üretim, iletim, dağıtım maliyetlerinin artması ve sonucunda satış fiyatlarının yükselmesi
- Şebekede güç kayıplarının gözlemlenmesi
- Güç kayıpları nedeniyle şebekeye bağlı hatta enerji taşıma kapasitesinin düşmesi
Reaktif enerji, endüktif ve kapasitif olmak üzere iki farklı türe ayrılır. Endüktif reaktif enerji, devresinde indüktrans bulunan cihazların kullandığı enerjidir. Bu enerji türünü kullanan cihazların başında jeneratörler, transformatörler, floresan lambaları ve sanayi motorları gelir. Kapasitif reaktif enerji ise UPS, LED ampul gibi devresinde kondansatör bulunan cihazlar tarafından kullanılır.
Reaktif Bedel Nedir?
Asıl adıyla reaktif ceza bedeli, reaktif enerji miktarının kullanılan aktif enerjiye oranla yüksek olması durumunda tüketiciye yansıtılan bedeldir. Bağlantı gücü 9 kW ve altı, kurulu gücü ise 15 kW’a kadar olan abonelere reaktif enerji tarifesi uygulanmaz. Yani mesken, aydınlatma, tek fazla beslenen aboneler, bu kapsamın dışında tutulur.
Endüktif ve kapasitif reaktif enerji tüketimleri, yeni nesil sayaçlarda ayrı ayrı gösterilir. Ancak kullanıcı kusuru sebebiyle her iki değerin de kaydedilmediği anlaşılırsa, yönetmelikler gereği reaktif bedel hesaplama yapılır. Bu doğrultuda çekilen aktif enerjinin %90’ı EPDK tarafından belirlenen güncel reaktif birim fiyatı ile çarpılır ve ceza tutarı olarak faturaya eklenir.
Kompanzasyon Nedir?
Reaktif bedel uygulaması, mesken aboneliklerinde nadiren hayata geçirilir. Endüstriyel üretime odaklı orta ve büyük ölçekli işletmeler içinse durum biraz daha farklıdır. Çünkü orta gerilim aboneliği kapsamındaki bu tarz işletmelerin üretim bantlarında sanayi tipi motor gibi manyetik alanla çalışan ekipmanlar bulunur. Dolayısıyla elektrik dağıtım kurumları tarafından sözleşmelerde belirtilen reaktif limitini aşma olasılıkları yüksektir.
Bu nedenle orta ve büyük boy işletmelerin dahil olduğu 9kW ve üzeri aboneliklerde, mutlaka kompanzasyon sistemi kurulması gerekir. Sistem, reaktif enerji çekimini mümkün olan en alt düzeye indirger. Böylece hattan daha fazla aktif enerji iletilebilir. Sisteme aktarılan aktif enerji seviyesindeki artışa paralel olarak verimlilik yükselir. Tüketicilere daha az enerji ile daha çok üretim yapma imkânı sağlayan kompanzasyon sistemi, dağıtım hatlarında güç kaybı ve gerilim azalması gibi sorunlar oluşması ihtimalini de ortadan kaldırır.
Kompanzasyon Nasıl Yapılır?
Bireysel, grup ve merkezi olmak üzere üç farklı çeşidi olan kompanzasyon işlemi esnasında akım trafosu, sigorta, kontaktör, tristör, şönt reaktör, reaktif röle gibi elemanlardan faydalanılır. Şebekenin etkilenmemesi için ayrıca indüktif sistemin giriş kısmına bir adet statik faz kaydırıcı ya da daha çok bilinen adıyla kondansatör bağlanır. Bu parçanın ana görevi, reaktif gücün şebekeye verilmeden izole edilip depolanmasıdır.
Tasarım da dahil olmak üzere kompanzasyon sistemi kurulum sürecinin tüm aşamalarının, uzman kişiler tarafından yürütülmesi gerekir. Böylece trafoda fazladan yük oluşması ihtimali azalarak üretim kapasitesinde düşüş yaşanmasının önüne çok daha net biçimde geçilebilir.
Ücretsiz Kompanzasyon Check-Up Hizmeti İle Önleminizi Alın
Reaktif enerji, kontrol altında tutulmadığı takdirde sanayi kuruluşları açısından ciddi miktarda verim kaybına yol açar. Mesken aboneleri içinse elektrik faturasına reaktif ceza bedeli olarak yansıyan ekstra gider anlamına gelir. Bu tarz risklerden uzak kalmak için Entes Elektronik işbirliği ile sizlere sunduğumuz ücretsiz kompanzasyon check-up hizmetimizden faydalanabilirsiniz. Eurekobi müşterilerine özel check-up hizmeti kapsamında faturalarınız aracılığıyla kompanzasyon sisteminizin risk durumu analiz edilir. Etkili çözümler sunmak için ayrıca reaktif bedel ödemenize neden olan sorunların belirlenmesi için yerinde kontroller yapılır. Eurekobi dünyasında yerinizi alarak ücretsiz kompanzasyon check-up hizmeti dışında daha pek çok avantajlı kampanyadan faydalanabilirsiniz.
